Bir taşınmaz malın üzerindeki kullanım hakkını ve mülkiyete özgü bir takım hakları içerisine alan irtifak haklarının arasında sıklıkla karşılaşılan hak türüne geçit hakkı adı verilir.
Genel anlamı ile geçit hakkı için, bir başkanın arazisi üzerinden geçme hakkı olarak da tabir edilebilir. Eğer ki geçilmesi gereken bir arazide yeni geçiş yolu gerekli görülürse, bu hak bir bedel karşılığında olur.
Bu gibi bir durum söz konusu olmadığı takdirde ise, herhangi bir bedel ödenmesine gerek yoktur. Bunun nedeni ise, bahsi geçen bu hakkında Türk Medeni Kanunu tarafından sağlanmış olan yasal bir hak niteliğine sahip olmasıdır. Verilmiş olan bu hakka göre, kişinin kendi arazisi üzerinden ulaşıma imkanı olmadığı durumlarda, bedeli varsa bedelini ödemek şartıyla başkasının arazisi üzerinden ulaşımını yapabilmesidir.
Hukuk terimlerinde mürur hakkı olarak telaffuz edilen bu hak, Medeni Kanunu’nun 748’inci maddesinde de irtifak hakkı olarak tapu kütüğüne kaydedilir ve resmi hale getirilir. Geçit hakkı, şahıs ya da gayrimenkulün yararına düzenlenebilir. Geçit hakkının şahıs lehine düzenlenmesi durumunda şahsın vefatıyla birlikte bu hak da sona ermiş sayılır. Eğer ki gayrimenkulün lehine düzenlenmişse, bu hak ancak hukuki düzenlemeler ile ortadan kaldırılabilir. Öte yandan gayrimenkul lehine düzenlenen geçit hakkında, söz konusu gayrimenkulün tüm paydaşlarının işleme dâhil edilmesi gerekir.
Geçit Hakkının Koşulları Nelerdir?
Her iki taraf arasında anlaşma sağlanması durumunda kendi aralarında bir sözleşme imzalanır. Bu işlemin ardından da geçit hakkı hiçbir problem yaşanmaksızın tapuya kaydedilerek resmileşmiş olur.
Anlaşma sağlanamayan durumlarda ise gayrimenkulün bağlı olduğu bölgedeki Asliye Hukuk Mahkemesi işin içine dâhil olur ve geçit hakkı dava ile elde edilir.
