Bir gayrimenkulün kiralanmasında, gayrimenkul sahibinin de kiracının da bir takım hak ve sorumlulukları mevcut bulunuyor.
Kiracının ile ev sahibinin hakları ve sorumlulukları ise Türk Borçlar Kanununda yer alıyor. Bu kanunda yer alan esaslara göre sözleşme imzalayan her iki tarafında birbirine karşı sorumluluklarını yerine getirmesi gerekli görülüyor. Yine bu kanuna göre kiracının hakları olduğu gibi, ev sahibinin hakları da mevcut bulunuyor.
Ev Sahibinin Kiracı Üzerindeki Hakları Nelerdir?
Türk Borçlar Kanununda yer alan maddelere göre, ev sahibinin kiraya vermiş olduğu mülkünü, kiracıya uygun ve temiz bir şekilde teslim etme zorunluluğu vardır. Yani mülk sahibinin, iş yeri olarak kiraya verilecekse iş yerine uygun olarak ya da ev olarak kiraya verilecekse yaşamaya uygun bir alan olarak kiracıya teslim etmesi gerekiyor.
Eğer ev sahibi kiracısına yanlış ve eksik bir bilgi vermiş olursa ya da taşınmazını kusurlu olarak teslim ederse, kiracının sözleşmeyi fesih etme hakkı olduğu gibi, yapılacak olan masrafların bedelini de kira bedelinden düşürülmesini talep etme hakkı vardır. Ev sahibi de daha önce eksik bilgi verdiğinden dolayı kiracının bu talebine razı olmak zorundadır. Ayrıca kiracı, borcunu kira süresi içerisinde ödemezse, kiraya verenin 30 gün sonrasında borcu ödemesi için ihtarname gönderme hakkı bulunuyor. Eğer kiracı ihtar süresi içerisinde de borcunu ödemezse kiraya veren, kiracıyı bu süre sonunda tahliye edebiliyor.
Türk Borçları Kanununda yer esaslardan bir diğerinde ise kiracının, kiraladığı mülke zarar vermeme ve komşularına da rahatsızlık vermeme gibi zorunlulukları bulunuyor. Kiracının aidatını ödememesi, komşuluk haklarına riayet etmemesi ya da kira borcunu ödememesi gibi birçok durumda, kiraya verenin kiracısına ihtar çekme hakkı bulunuyor. Buna rağmen kiracının, bunun aksini işlemeye devam etmesi halinde, tahliye edilmesine neden olabiliyor. Kira sözleşmesi sona erdiği zaman kiracı, kiraladığı mülkü nasıl teslim aldıysa o şekilde de teslim etmek zorundadır. Bu kanunu yerine getirmeyen kiracıya, kirayı veren maddi tazminat davası açabilir.
Ayrıca kiraya verilen taşınmazın sahibi, birinci dereceden yakın akrabalarının ya da kendisinin o konuta ihtiyacı olması, eve taşındıktan sonra kiracının tahliye taahhüdünü imzalamış olması gibi haklı durumlarda kiracıya tahliye davası açabilir.
Aynı zamanda ev sahibi kiracıya, kira tespit davaları da açabiliyor. Bu davayı açabilmek için kiraya verilen evin değerinde bir artışın olması yeterlidir. Bunun sonucunda dava, Türk Borçlar kanunu esaslara uygun olarak yürütülebilir.
