Emsal kira bedeli, bir taşınmazın kira bedeli alınmadan başka bir kimseye kullanması için verildiğinde ya da kiraya verilen bu taşınmazın kira ücretinin emsal kira bedelinden düşük olması gibi hallerde gerçekleştirilen bir uygulamadır.
Yani bu açıklamalara göre emsal kira bedeli yalnızca ücret karşılığı olmadan kiraya verilen ya da ücreti emsal bedelinden düşük olan kiralamalarda bağlayıcı olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca emsal kira bedeli iki ayrı grup şeklinde gruplandırılıyor.
Hangi Durumlarda Emsal Kira Bedeli Uygulanır?
İlk olarak Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. Maddesi’nde kiraya verilmiş olan herhangi bir hak ve malların kira bedelleri, emsal kira vergisinden daha düşük olmaması gerektiği, bina ve arsa gibi gayrimenkullerin kira bedellerinin, belirlenmiş olan vergi bedelinin yüzde 5’i olması gerektiği bildiriliyor. İkinci olarak ise Vergi Usul Kanunu’nunda yer alan esaslarda, diğer mal ve hakların servetlerin değerlendirilmesi hükmüne göre, belirlenmiş olan değerlerin yüzde 10’u olması gerektiği bildiriliyor.
Emsal kira bedeli uygulanabilmesi için öncelikle söz konusu olan gayrimenkulün işyeri mi, mesken mi olduğu, daha sonrasında ise o gayrimenkulün füru, usul ya da kardeşlerin mi olduğu ve yahut da bu kişilerin dışında kalanlara kullanması için mi bırakıldığının araştırılması gerekir. Özel yetkili makamlar ya da mahkemeler tarafından yapılan araştırmalar neticesinde de çıkan sonuca göre emsal kira bedelinin uygulanıp uygulanmayacağına karar verilmesi gerekir.
Yukarı da belirtilen şartların dışında kalan durumlarda ise emsal kira bedeli uygulanmıyor. Bu durumlara örnek gösterecek olursak, boş kalmış olan bir taşınmazın korunması adına bir başkasının ikametine bırakılması halinde, bir taşınmazın mülk sahibinin usul, füru ya da kardeşine bırakılması halinde, mülk sahibinin akrabaları ile aynı evde ikamet etmesi halinde ve bütçeye dâhil edilen bütçeli daireler ve katma değere sahip olan bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler ve diğer kamu kuruluşları tarafından gerçekleştirilen kiralamalarda emsal kira bedeli uygulanmaz.
2017’de Emsal Kira Bedeli Ne Kadar?
2017 yılı için uygulanan emsal kira bedeline örnek gösterecek olursak, vergi ile mükellef olan kişi, geçtiğimiz yılın oranlarına göre emlak vergisi değeri 300 bin TL olan bir apartmanın dairesini kullanması için bedelsiz olarak arkadaşına bırakmıştır. Dolayısıyla vergi mükellefi herhangi bir kira geliri elde etmemesine rağmen, emsal kira bedelinin hesaplanması ve çıkacak olan sonuç neticesinde elde edilen tutar kadar kira geliri elde ediyor sayılması lazım gelir.
Hesaplanmış olan emsal kira bedeli 300.000 TL x %5 = 15.000 TL çıkacaktır. Sonuç itibari ile çıkmış olan bu tutar, beyan edilmesi gereken kira geliri olarak sayılacaktır.
