Ev sahibinin bir takım hakları ve sorumlulukları bulunduğu gibi kiracıların hakları ve sorumlulukları da bulunuyor.
Ve bu yasal haklar 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda yer alıyor. Borçlar Kanununda yer alan bu kiracı hakları, Kiraz sözleşmesi adını alan kısımda düzenlenmiş olup, kanunda yeni bir düzenleme yapılana kadar geçerli kılınıyor. Türk Borçlar Kanununda yer alan bu esaslara göre her iki tarafta aykırı bir sözleşme düzenleyip işleme koyamıyor.
Muhtemel Hallerde Kanununda Tanınan Kiracı Hakları Nelerdir?
Öncelikle kiracıların en büyük korkusu olan tahliye konusuna değinecek olursak, kanunda yer alan esaslara göre, ev sahibi dilediği zaman kiracısını tahliye edemeyecek. Ev sahibinin tahliye edebilmesi için geçerli belli başlı şartlar oluşturulması gerekiyor. Bunun için gerekli olan şartlara örnek olarak da ev sahibinin bir yakın akrabasının ya da kendisinin bu eve ihtiyacı olması halinde ya da kiracının oturduğu evi bir başkasının satın alması halinde o kişinin ihtiyacı olması gibi örnekler gösterebiliriz.
Ayrıca ev sahibi kiracısını sözleşme tarihi bitmeden evden çıkaramıyor. Hatta sözleşme bitimine 1 ay kala mülk sahibinin ihtarnamede bulunmaması halinde, sözleşme kendi kendine 1 yıllık olmak üzere yenileniyor.
Diğer Kiracı Hakları
Bunu yanı sıra kiracı, kiraladığı yerin bir kusuru – ayıbı ya da eksiğini ev sahibinin belirlenen süre içerisinde gidermesini isteyebilir. Ev sahibi belirlenen süre içerisinde kusuru gidermezse, kiracı kusuru kendisi giderebilir ve yapmış olduğu masrafları kira bedelinden düşürebilir. Öte yandan kiracı, kiralanan yerin kusursuz – ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini de talep edebilir.
Kiracının sahip olduğu bir diğer hakkı da, mülk sahibini zarara sokmaması şartıyla, kiraladığı yeri bir başkasına devredebilir ya da kısmen bir başkasına kiraya verebilir. Mülk sahibinin buna itiraz etme hakkı yoktur.
Ayrıca kiralanan yerde bulunan demirbaş listesinde yer alan şeylerin tadilatını ev sahibi karşılamak zorunda. Fakat kiracı, kiraladığı yeri kendi istediği gibi dizayn etmek isterse, bunun masraflarını da kendisi karşılar.
Ev sahibi kiracıdan, kira bedeli ve yan giderler dışında (asansör masrafı, apartman aidatı gibi) başka bir ödeme talep edemez. Bundan başka bir diğer hak da kiracı, kiraladığı mülkten yeteri kadar faydalanamaması halinde veya evin sorunları olması halinde, bunları gerekçe göstererek sözleşme süresi dolmadan kiraladığı yerden ayrılabilir.
Ev sahibi, sözleşmeyle kiracıya güvence verme borcu (depozito) getirmişse, bu güvence borcu olarak 3 aylık kira bedelinden fazlasını isteyemez. Ayrıca Türk Borçlar Kanununda yer alan bu esaslara göre kiracı, depozito ödemesini bankada vadeli tasarruf hesabına yatırır ve banka bu depozitoyu her iki tarafın rızası halinde de geri ödeyebilir. Bu demek oluyor ki kiracı, sözleşmesi bittiği zaman ya da haklı gerekçelerde kiralanandan ayrılmak istediği zaman, kiralananı teslim aldığı gibi teslim etmesi halinde ödediği depozitoyu geri alabilir.
Kiracının haklarından bir başkası da kiracı, kiraladığı taşınmazı geri teslim edeceği zaman, mülk sahibi kiralanan yeri kontrol etmek ve kiracı tarafından kaynaklandığını gördüğü hasarları yazılı olarak kiracıya bildirmek zorundadır. Mülk sahibi bu bildirimde bulunmadığı taktirde, kiracı her türlü masraf ve sorumluluktan muaf görülür.
